زبان از گروهی از ماهیچه های قوی تشکیل شده که بخش مهمی برای عمل جویدن و تجزیه غذا هستند. ماهیچه ها توسط مواد تشکیل دهنده مخاط احاطه شده اند که این مواد حاوی برآمدگی های کوچکی به نام پاپیل (پرز) هستند. رنگ زبان بصورت طبیعی قرمز متمایل صورتی است.
تغییر رنگ زبان به رنگ های سفید، زرد، قهوه ای، قرمز، سیاه و… به دلایل مختلف و تحت شرایط متفاوت ایجاد می شود که منجر به بروز تغییراتی در ساختار پاپیل می گردد.
با ما همراه باشید تا با انواع دلایل تغییر رنگ زبان و نحوه مواجهه با آن ها آشنا شوید.
پیسی زبان
پیسی زبان (لوکوپلاکیا) یک عارضه پیش سرطانی است که در نتیجه آسیب شدید به دلیل وجود دندان های نامرتب، مصرف تنباکو و دندان مصنوعی های بی کیفیت و نامناسب بر روی مواد تشکیل دهنده مخاط زبان و درون گونه ها ایجاد می شود.
پیسی زبان را با علامت لکه های سفید ریش ریش می شناسند که زبان و داخل گونه ها را می پوشاند.
این لکه ها ممکن است ضخیم و سفت باشند. از آنجا که پیسی زبان ممکن است منجر به بروز سرطان شود، باید حتما از شر عامل ایجاد لکه ها خلاص شد.
معمولا از بین بردن منشا آن باعث درمان بیماری می شود. اگر این راهکار موثر نبود، یکی از شیوه های پیشنهادی برای درمان، انجام عمل جراحی برای حذف این لکه هاست.
زبان سیاه مودار
پاپیل موجود بر روی زبان معمولا به عنوان روندی طبیعی از بدن رشد می کند و پس از مدتی از بین می رود و دوباره با پرزهای جدید جایگزین می شود.
زبان سیاه مودار به شرایطی گفته می شود که در آن پاپیل رشد می کند، اما از بین نمی رود. پاپیل بزرگ معمولا به زبان، ظاهری مودار می دهد. باکتری ها و اجزای هوا بر روی این پاپیل بزرگ جمع می شوند که این امر منجر به تغییر رنگ زبان به رنگ قهوه ای تیره یا سیاه می شود.
علاوه بر این، دیگر نشانه های زبان سیاه مودار شامل مزه آهن در دهان و بوی بد دهان می باشد.
از جمله دلایل بروز این پدیده می توان به مصرف آنتی بیوتیک ها، بهداشت نامناسب دهان و دندان، مصرف برخی داروها، تنفس از دهان، مصرف برخی دهانشویه ها و مصرف تنباکو اشاره کرد.
نکته: معمولا درمان زبان سیاه مودار نیاز به دارویی ندارد.
التهاب (ورم) زبان
ورم زبان شرایطی است که طی آن زبان ملتهب شده و رنگش تغییر می کند.
این شرایط باعث از بین رفتن پاپیل شده و زبان را نرم و براق می کند. سوزش، حساسیت و مشکل در جویدن نیز در نتیجه التهاب به وجود می آید.
از جمله دلایل ایجاد ورم زبان می توان به عفونت، جراحت مستقیم، واکنش های آلرژیک، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی، کمبود برخی مواد مغذی و نیز مصرف برخی داروها اشاره کرد.
تغییر رنگ زبان در این بیماری به دلیل بروز آن بستگی دارد و طی آن رنگ زبان می تواند به طیف صورتی روشن تا قرمز تیره تغییر کند.
درمان این بیماری با از بین بردن منشا آن انجام می شود. اگر عفونت دلیل به وجود آمدن ورم زبان باشد، می توان با آنتی بیوتیک ها مشکل را حل کرد. مکمل های غذایی و تغییرات در رژیم غذایی نیز وقتی به کار می آید که بیماری بر اثر کمبود مواد مغذی ایجاد شده باشد.
زردی زبان
زردی زبان یکی دیگر از بیماری هایی است که در آن زبان تغییر رنگ می دهد. این بیماری دلایل مختلفی دارد که از آن جمله می توان به مصرف محصولات بهداشتی دهان و دندان حاوی مواد اکسید کننده، عدم حفظ بهداشت دهان ودندان، مصرف تنباکو، نفس کشیدن از دهان یا خشکی دهان و مصرف غذاهای رنگ دار و یا چسبنده اشاره کرد که در زیر در مورد برخی از آن ها توضیحاتی ارائه داده ایم.
برخی مواد شوینده دهان مانند بعضی دهانشویه ها و خمیردندان ها حاوی مواد شیمیایی هستند که سبب خشکی دهان و آسیب زدن به سلول های پوستی زبان می شوند و رنگ آن ها را تغییر می دهند.
عدم رعایت بهداشت دهان ودندان موجب تجمع باکتری ها بر روی سطح زبان و زردی زبان می شود.
محصولات تنباکو حاوی ترکیبات و سمومی هستند که رنگ سلول های پوستی زبان را تغییر می دهد و به آن ها آسیب می زنند. همچنین سلول های زبان را بیش از حد بزرگ کرده و احتمال گیر کردن باکتری ها و مواد غذایی را بر روی زبان افزایش می دهند.
آب دهان به طور طبیعی به از بین بردن باکتری ها و اجزای باقی مانده غذا از روی سطح زبان کمک می کند. کم شدن آب بدن باعث کاهش مقدار آب دهان نیز می شود، بنابراین باکتری ها بر روی سطح زبان باقی مانده و رشد می کنند.
تنفس از طریق دهان که به خصوص در نیمه های شب و هنگام خواب اتفاق می افتد نیز به همین ترتیب باعث تغییر رنگ و آسیب زدن به زبان می شود.
بسیاری از غذاها حاوی رنگ ها و رنگدانه ها بوده و یا چسبنده هستند که به زبان چسبیده و بر روی آن لکه زرد باقی می گذارند.
برخی داروها که حاوی مواد رنگی هستند نیز باعث تغییر رنگ زبان می شوند که از آن جمله می توان به داروهای دیابت، کم خونی، سرطان، بیماری های روانی، بیسموت (ضد التهاب، درمان سفلیس و…)، آنتی بیوتیک ها و… اشاره کرد.
سخن آخر
هر تغییر رنگی در زبان نشانه بیماری و مشکل خاصی می باشد. برای درمان این پدیده باید به علت و منشا آن پی برد و درصدد حذف آن برآمد.
یک پاسخ