جویدن آدامس از زمان های باستان وجود داشته و در میان اقوامی مانند یونانی ها، مایاها و ملل آمریکای شمالی به صورت صمغ تنه درختان استفاده می شده و سپس به مردم اروپا رسیده است. امروزه برای ساخت آدامس از مواد مختلفی مانند الاستومر، رزین و موم در نسبت های مختلف و همینطور طعم دهنده ها، رنگ های خوراکی و شیرین کننده های مصنوعی استفاده می شود. درمورد فواید و مضرات آدامس برای دهان و دندان بحث های زیادی وجود دارد که ما در این مقاله به آن ها می پردازیم.
تاثیرات جویدن آدامس های حاوی قند
اغلب در ساخت آدامس ها از ساکاروز استفاده می شود. باکتری های دهان می توانند ساکاروز را سوخت و ساز (متابولیزه) کنند و به غشایی روی دندان و نیز اسید تبدیل کنند که منجر به پوسیدگی دندان و از دست رفتن مواد معدنی آن می شود. میزان این آسیب ها به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ مثلا تعداد دفعات آدامس جویدن، وضعیت سلامت دهان و دندان، نوع آدامس و زمان آدامس جویدن، مثلا جویدن آدامس پیش از غذا خوردن باعث تولید اسید کمتری می شود.
تاثیرات جویدن آدامس های بدون قند
آدامس هایی را که حاوی کمتر از نیم گرم قند هستند، آدامس های بدون قند می نامند. شیرین کننده های مصنوعی باعث پوسیدگی دندان نمی شوند، زیرا یا اصلا توسط باکتری های پلاک دندان در چرخه سوخت و ساز قرار نمی گیرند و یا به آرامی سوخت و ساز می شوند. کالری این شیرین کننده ها نیز کمتر از قند است.
معایب آدامس جویدن
اسیدی شدن محیط دهان
اسیدهای طعم دهنده موجود در آدامس مانند اسید سیتریک باعث کاهش pH پلاک دندان می شود (در آدامس های حاوی قند، باکتری های پلاک دندان که اسید تولید می کنند، این وظیفه را برعهده دارند). ترشح اسید زیاد باعث نرم شدن مینای دندان، از دست رفتن مواد معدنی اش و پوسیدگی دندان می شود. احتمال بروز این عارضه ها با جویدن آدامس هایی با pH کمتر از 5.5 بیشتر می شود.
جمع کردن باکتری های مضر دهان
باکتری های موجود در دهان برای ادامه بقا به مواد شیرین نیاز دارند، بنابراین هنگامی که شما آدامس حاوی قند می جوید، باکتری ها را بیشتر و بیشتر در دهان خود جمع می کنید که این امر موجب بروز پوسیگی دندان می شود. (شیرین کننده های مصنوعی آدامس های بدون قند، موادی مغذی برای باکتری ها به شمار نمی روند. آب دهان نمی تواند شیرین کننده هایی مانند زایلیتول، سوربیتول، مانیتول و… را تجزیه کند، در نتیجه هیچگونه پوسیدگی دندانی نیز رخ نخواهد داد).
پوسیدگی دندان
قند موجود در آدامس ها به شدت باعث پوسیدگی دندان و بیماری های عفونی لثه می شود، زیرا سطح روی دندان را می پوشاند و اگر فرد سریعا مسواک نزند، به تدریج باعث از بین رفتن مینای دندان می شوند.
از جمله دیگر معایب جویدن آدامس می توان به فشار بر روی فک که منجر به تغییر شکل فک، درد صورت و گردن می شود و نیز مشکلات معده اشاره کرد.
مزایای آدامس جویدن
افزایش آب دهان
تحقیقات نشان می دهد که جویدن آدامس های بدون قند به مدت 20 دقیقه پس از مصرف غذا باعث کاهش پوسیدگی دندان می شود. هرچه بیشتر آدامس بجوید، آب دهان بیشتری در دهانتان تولید می شود. آب دهان، مواد مغذی را به دندان هایتان رسانده و باعث استحکام آن ها می گردد.
تسریع روند گوارش و هضم غذا
از آنجا که جویدن آدامس باعث افزایش آب دهان می شود، اسید معده بیشتری نیز ترشح می شود؛ بنابراین آدامس جویدن پس از صرف غذا باعث می شود که معده فریب خورده و تصور کند که غذای بیشتری واردش شده و تلاش بیشتری برای هضم غذا انجام می دهد و در نتیجه فرآیند گوارش تسریع و تسهیل می شود.
افزایش استحکام مینای دندان
برخی سازندگان آدامس، موادی به آن اضافه می کنند که با نام تجاری Recaldent شناخته می شود. این ماده باعث می شود که مواد معدنی بیشتری به دندان ها برسد و مینای دندان و در نتیجه خود دندان مستحکم تر شود و احتمال پوسیدگی دندان نیز کاهش یابد.
آدامس بجویم یا نجویم؟
با وجود اینکه جویدن آدامس های بدون قند در برخی موارد مفید نیز هست، اما در برخی موارد نیز نباید انجام شود. برای مثال، اگر درد فک یا اختلال مفصل فکی گیجگاهی دارید، باید از آدامس جویدن اجتناب کنید.
آیا می توان آدامس های بدون قند را جایگزین مسواک و نخ دندان کرد؟
با وجود اینکه جویدن آدامس های بدون قند به سلامت دندان کمک کرده و از تجمع باکتری های مضر پلاک دندان پیشگیری می کند و با افزایش جریان آب دهان باعث تمیزی فضای دهان و نیز دندان ها می شود، اما به هیچ عنوان جایگزین مناسبی برای موارد حفظ سلامت دهان و دندان نمی باشد، به خصوص اینکه حتی جویدن بیش از حد معمول آدامس های بدون قند نیز مضراتی به همراه دارد. درواقع بهتر است بگوییم که هیچ اقدامی را نمی توان جایگزین مسواک زدن و استفاده از نخ دندان کرد. برای حفظ سلامت دهان و دندان باید حداقل روزی دو بار مسواک زد و حداقل روزی یک بار از نخ دندان استفاده کرد.
منابع:
