بازار خمیردندان زغالی در چندین سال اخیر داغ شده است. شاید شنیده باشید که برخی از قدیمی ها می گفتند اگر برای تمیز کردن دندان هایتان به مسواک و یا خمیردندان دسترسی ندارید، از زغال استفاده کنید. اما مسئله اینجاست که آیا زغال موجود در این خمیردندان ها برای دندان ها مضر است یا مفید. زغال فعال در خمیردندان به حذف لکه های سطح دندان ها کمک می کند. زغال، ماده ای نسبتا ساینده بوده و درضمن می تواند لکه های سطح دندان را تا حدی به خود جذب کند.

هرچند هیچ مدرکی مبنی بر تاثیرگذاری زغال برروی لکه های زیر مینای دندان و یا حتی برروی سفید شدن دندان ها وجود ندارد.

برای اینکه یک محصول، خاصیت سفیدکنندگی دندان داشته باشد، باید علاوه بر سطح دندان، لکه های زیر مینای دندان را نیز از بین ببرد. زغال، مزایای عمده ای دارد، اما هنوز مدرکی علمی مبتنی بر خاصیت سفیدکنندگی آن ارائه نشده است.

زغال فعال چیست؟

زغال فعال که بافت آن شباهت هایی به بافت جوش شیرین دارد، شکلی از کربن است که ساختارش پر از خلل و فرج بوده و تمامی این خلل و فرج ها مانند یک آهنربا کار کرده و اجزای دیگری مانند کثیفی ها و چربی ها را به سوی خود جذب می کند و وقتی که زغال شسته می شود، آن مواد نیز همراه زغال از بین می روند. خمیردندان هایی که از زغال فعال ساخته شده اند، درواقع بازسازی تکنیک های درمانی باستانی هستند. درواقع این خمیردندان ها هرچیزی را که بر سر راهشان قرار گرفته باشد، از لکه ها گرفته تا جرم، پلاک، باکتری و ویروس را به خود جذب می کنند. زغال ماده ای قدرتمند است؛ به طوری که معمولا در بیمارستان ها و اتاق های اورژانس از آن برای درمان بیمارانی که از مسمومیت و اوردوز دارو رنج می برند، استفاده می شود.

آیا خمیردندان زغالی، بی ضرر است؟

برای اظهارنظر قطعی درباره تاثیرات بلندمدت خمیردندان زغالی به تحقیقات بیشتری نیاز است. برخی تحقیقات نشان می دهند که دندانپزشکان باید به بیمارانشان درباره استفاده از خمیردندان های زغالی هشدار دهند.

• خمیردندان های زغالی، ساینده بوده و برای استفاده روزانه مناسب نیستند. استفاده از یک ماده ساینده برروی دندان ها به طور روزانه، مینای دندان را از بین می برد. این کار ممکن است باعث زرد شدن دندان ها و حساسیت آن ها شود.


• اکثر برندهای خمیردندان زغالی حاوی فلوراید نیستند. فلوراید به مینای دندان، استحکام می بخشد که این امر از پوسیدگی و کرم خوردگی دندان جلوگیری می کند. برخی شواهد حاکی از ارتباط استفاده از خمیردندان زغالی و افزایش پوسیدگی دندان هستند.


• ممکن است که خمیردندان زغالی، باعث ایجاد لکه برروی دندان شود. اجزای زغال در ترک و شیارهای دندان های قدیمی تر تجمع کرده و موجب لکه می شوند. این اتفاق ممکن است که برای پل دندان، روکش دندان، تاج دندان، پرشدگی دندان و... نیز پیش بیاید.

مزایای استفاده از خمیردندان زغالی

• به از بین بردن لکه های موجود برروی سطح دندان کمک می کند.


• به دلیل خاصیت کاهش میزان تاکسین موجود در دهان، بوی بد دهان را از بین می برد.


• اگر گهگاه پس از پاکسازی تخصصی دندان ها استفاده شود، از لکه دار شدن دندان ها پیشگیری می کند.

معایب استفاده از خمیردندان زغالی

• ساینده بوده و ممکن است که مینای دندان را از بین برده و دندان ها را زرد کند.


• لکه های زیر مینای دندان را از بین نمی برد.


• استفاده روزانه از آن می تواند باعث بروز حساسیت دندانی شود.

• تاثیرات سوء بلندمدت آن هنوز ناشناخته بوده و جای بحث دارد.


• شاید تعجب آورترین ضرر استفاده از زغال این باشد که استفاده از این ماده همزمان با مصرف برخی داروها می تواند باعث بروز مشکلاتی شود. این ماده می تواند به دلیل جذب برخی داروها از تاثیر آن ها برروی بدن بکاهد. بنابراین پیش از استفاده از این نوع خمیردندان ها حتما باید با دندانپزشک خود مشورت کرده و اطلاعاتی درباره وضعیت و شرایط جسمانی خود به او بدهید. درضمن حتما پس از استفاده از خمیردندان های زغالی، بلافاصله و بادقت دندان های خود را با آب خالص بشویید و مطمئن شوید که حتی ذره ای زغال در دهان، برروی دندان ها و لثه هایتان باقی نمانده است.

سخن آخر

استفاده از خمیردندان های زغالی، به هیچ عنوان نباید جایگزین عادات روزانه مراقبت از دهان و دندان شود. اگر بنا به توصیه دندانپزشکتان از این نوع خمیردندان ها استفاده کنید، حتما به یاد داشته باشید که در استفاده از آن زیاده روی نکنید. روزی حداقل دو بار مسواک زدن با خمیردندان های حاوی فلوراید، روزی حداقل یک بار استفاده از نخ دندان، داشتن رژیم غذایی سالم، کنار گذاشتن عادات بد دندانی و نیز مراجعه منظم به دندانپزشک، بهترین روش های حفظ بهداشت دهان و دندان هستند.

منابع: