پریودنتیت (Periodontitis) یا التهاب لثه، التهاب و عفونت لثه‌ها است که باعث تحلیل رفتن استخوان تکیه گاه لثه می‌شود. پریودنتیت بیش از پوسیدگی دندان باعث از دست دادن دندانها می‌گردد. این بیماری مسری نیست. با تحریک مزمن باکتریایی، نسج لثه به تدریج از دندانها جدا می‌شود و پاکِت هایى (حفره‌ها) در لثه ایجاد می‌شود که در آنجا باکترى ها و عفونت تجمع پیدا می‌کند.
با گسترش پلاک و جرم و تداوم تحریک بافت لثه، جدا شدن لثه‌ها از دندانها بیش از پیش ادامه پیدا می‌کند و استخوان اطراف دندان تحلیل مى رود که به این حالت پریودنتیت یا پیوره می‌گویند. پریودنتیت جز مراحل آخر طیف بیماری های لثه است که با جینجیویت آغاز می شود.
در صورتی که فرد در مراحل اولیه بیماری های لثه برای درمان به موقع مراجعه کند هرگز دچار عوارض شدید بیماری های پریودنتال نخواهد شد. درمان بیماری های لثه در مراحل آخر بسیار دشوار و گاه ناممکن است و به از دست رفتن دندان و بروز آسیب جدی به استخوان فک می انجامد. این عارضه چندین نوع دارد که انواع رایج تر آن عبارتند از:
پریودنتیت مزمن:
شایع ترین نوع آن است که اکثرا بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می دهد، گرچه کودکان نیز ممکن است مبتلا شوند. این نوع توسط تجمع پلاک ایجاد می شود و شامل تخریب آرام لثه و استخوان می گردد که ممکن است در طول زمان کمی بهبود یابد یا بدتر شود اما در صورت عدم درمان باعث از دست دادن دندان می شود.
پریودنتیت تهاجمی:
معمولا در دوران کودکی شروع می شود و فقط تعداد کمی از افراد را تحت تأثیر قرار می دهد. این عارضه در خانواده شیوع پیدا می کند و در صورت عدم درمان باعث آسیب شدید به استخوان و دندان می شود.
بیماری پریودنتال نکروزان:
این بیماری با مرگ بافت لثه، رباط دندان و استخوان حامی دندان ناشی از فقدان جریان خون (نکروز) شناخته می شود. این عارضه موجب ابتلا به عفونت های شدید می گردد. این نوع معمولا در افراد مبتلا به سیستم ایمنی سرکوب شده مانند عفونت HIV، درمان سرطان یا سایر علل نقص ایمنی و سوء تغذیه رخ می دهد.
مهم ترین علائم پیوره عبارتند از:
قرمزی و تورم لثه، خونریزی و یا خروج چرک، بوی بد، لق شدن و یا افزایش لقی یک یا چند دندان، ایجاد فاصله بین دندانها، جدا شدن لثه از دندان و عمیق شدن شیار بین لثه و دندان، تحلیل لثه (گاهاً) و درد مبهم و یا خارش دار بین دندانها.
معمولاً بیماری های لثه در مراحل اولیه بدون درد بوده و به همین دلیل ممکن است بیمار متوجه پیشرفت تدریجی آن نگردد و یا توجهی به خونریزی گهگاه آن به هنگام مسواک زدن و یا غذا خوردن نداشته باشد. لذا برای حفظ و سلامت لثه و دندانها لازم است معاینات منظم دندانپزشکی صورت گیرد. در بعضی موارد علیرغم جدا و عمیق شدن شیار لثه ای، لبه لثه در محل طبیعی خود به نظر می آید و پیشرفت بیماری ممکن است از دید بیمار پنهان بماند.
عامل ایجاد کننده پیوره، میکروبهایی هستند که در محیط دهان وجود داشته و بصورت یک لایه بیرنگ و چسبنده به هم بر روی سطح دندان و لثه تجمع می یابند. به این لایه بیرنگ که حاوی خرده های غذایی و بزاق بوده و به دندان چسبندگی دارد، پلاک میکروبی گویند، با کشیدن ناخن بر دندان به زیر ناخن جمع شده و به راحتی با مسواک زدن پاک می شود.
انواع بافت لثه
در حالی که مراقبت های بهداشتی و منظم دندان ها تا حد زیادی در کاهش خطر ابتلا به بیماری های لثه نقش دارند، اما باز هم سرنوشت لثه های شما به ژنتیک و ارث هم بستگی دارد. همه چیز از تراز دندان ها و شکل فک شما به ژن های شما بستگی دارد. انواع بافت لثه نیز از این امر مستثنی نیستند.
ساختار بیولوژیکی بافت لثه به ژن و وراثت وابسته است. جدا از تغییرات جزئی، انواع بافت لثه به دو دسته عمده تقسیم می شود. بافت نازک و ضخیم دو دسته عمده لثه هستند که به ضخامت واقعی بافت آن و استخوان حامی زیر آن باز می گردد.
ظاهر دندان بهترین شاخص برای تشخیص انواع بافت لثه است. افرادی که دندان های مثلثی شکل دارند، بافت لثه نازکی دارند. در حالی که فردی با دندان های مربعی شکل بافت ضخیمی دارند. افراد دارای نژاد آسیایی بافت لثه نازکی دارند در حالی که نژادهای اروپایی و آفریقایی بافت کلفت تری دارند.
بعضی از داروهایی که توسط دندانپزشک تجویز می شوند عبارتند از:
– دهانشویه های ضد میکروبی: که اغلب حاوی کلرهگزیدین هستند و برای از بین بردن باکتری ها بعد از جرم گیری و جراحی تجویز می شوند.
– ژل های آنتی بیوتیک و قرص های زیر لثه ای حاوی آنتی بیوتیک که برای از بین بردن باکتری ها و کاهش عمق پاکت لثه ای به کار برده می شوند.
– درمان جراحی: اگر با جرمگیری و دارو درمانی بیماری درمان نشود جراحی الزامی می شود. جراح با برش و کنار زدن لثه، جرم های عمقی را از روی ریشه پاک می کند. ممکن است پیوند استخوان و لثه نیز برای جبران استخوان و لثه از بین رفته لازم شود.
– آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی: می‌توان از آن برای درمان مناطقی از لثه که دچار عفونت مداوم شده است، استفاده کرد.
– دوکسی سیکلین:این ماده یک نوع آنتی‌بیوتیک است و برای جلوگیری از آسیب دیدن دندان به خاطر اثر آنزیم‌ها استفاده می شود.
چند روش درمان خانگی برای پیشگیری از تحلیل لثه
چای سبز :
دانشمندان ژاپنی یافته اند چای سبز سلامت لثه و دندان را بالا می برد. نوشیدن یک فنجان چای سبز روزانه، سلامت دندان را بهبود بخشیده و خون ریزی لثه را کاهش می دهد. در حقیقت، اگر بیشتر چای سبز مصرف کنید نتایج بهتری می گیرید چای سبز همراه با آب قره قاط می تواند تنها دو محصول خوب باشد که ما می توانیم برای بهبود سلامت لثه استفاده کنیم.
چای بابونه :
گل بابونه خواص ضد عفونی کننده جدی دارد و به کاهش التهاب مربوط به بیماری لثه و تحلیل آن کمک می کند . 2 – 3 قاشق چای بابونه را به یک فنجان آب داغ اضافه کنید. بگذارید مخلوط به مدت 10 دقیقه بماند؛ صاف کنید وقتی خنک شد، این فرآیند را سه بار در روز تکرار کنید.
روغن درخت چای :
مانند دیگر موارد در این لیست، روغن درخت چای خاصیت ضد التهابی عالی و آنتی بیوتیکی دارد. در سال 2008 یک تحقیق در استرالیا انجام شد و به این نتیجه رسیدند که استفاده منظم از روغن درخت چای باعث کاهش خونریزی لثه می شود. 1 – 2 قطره روغن درخت چای را روی مسواک بریزید و یا آن را با خمیر دندان مخلوط کنید. همین! با استفاده از این روغن دو بار در روز چند و طی چند هفته اینکار را ادامه دهید.
بیماری های لثه با بیماری هایی نظیر انواع سرطان، بیماری های قلبی و عروقی و اختلال نعوظ ارتباط دارد. در مقالات بعدی به ارتباط هریک از این بیماری ها می پردازیم. با ما همراه باشید.
منبع:
گردآوری:
عاطفه فریدون نیا
