عکس اشعه ایکس دندان یا رادیوگرافی دندان، تصویری از دندان است که دندانپزشک از آن برای ارزیابی سلامت دهان و دندان فرد استفاده می کند. در عکسبرداری با اشعه ایکس، از پرتوهایی با درجه کم برای ثبت تصویر بخش داخلی دندان ها و لثه ها استفاده می شود. این کار به دندانپزشک کمک می کند تا مشکلاتی مانند پوسیدگی، کرم خوردگی و دندان های نهفته را تشخیص دهد.
ممکن است که عکسبرداری با اشعه ایکس از دندان، کاری پیچیده به نظر برسد، اما درواقع ابزاری بسیار رایج می باشد که گاهی بسیار برای سنجش سلامت دندان ها مهم است.
آیا سلامت دهان و دندان بر بیماری های قلبی و عفونی تاثیر گذار است؟
چرا استفاده از اشعه ایکس برای دندان؟
عکسبرداری اشعه ایکس از دندان ها، معمولا باید سالی یک بار انجام شود؛ البته اگر دندانپزشک، درحال دنبال کردن پیشرفت یک مشکل دندانی یا درمان آن است، ممکن است بیشتر از این نیز انجام شود.
عوامل موثر برروی تعداد دفعات عکسبرداری
عوامل موثر برروی تعداد دفعات عکسبرداری اشعه ایکس از دندان عبارتند از:
- سن فرد
- میزان سلامت کنونی دهان و دندان فرد
- هرگونه علائم و نشانه بیماری دهان و دندان
- سابقه بیماری لثه (التهاب لثه) یا پوسیدگی دندان
اگر برای اولین بار به یک دندانپزشک مراجعه کنید، معمولا پزشک از دندان شما عکسبرداری اشعه ایکس می کند تا تصویر واضحی از سلامت دهان و دندان شما داشته باشد؛ به خصوص اگر از مطب دنداپزشک سابقتان، عکس اشعه ایکسی از دندانتان به همراه نداشته باشید.
کودکان بیشتر از بزرگسالان به رادیوگرافی دندان احتیاج دارند
کودکان بیشتر از بزرگسالان به رادیوگرافی دندان احتیاج دارند، زیرا دندانپزشک باید بر روی رشد دندان های آن ها نظارت داشته باشد. این کار به دندانپزشک کمک می کند تا تشخیص دهد که آیا برای پیشگیری از مشکلات بعدی، دندان کودک باید کشیده شود یا خیر؟ مثلا در موارد رشد دندان های دائمی در پشت دندان شیری.
توجه داشته باشید که تعیین تعداد دفعات عکسبرداری دندان که کمترین میزان آسیب را برای فرد داشته باشد، با توجه به تمامی شرایط بیان شده و شرایط ویژه بیمار، برعهده دندانپزشک بوده و برای هر فرد متفاوت است.
فواصل عکس برداری از دندان
البته قواعدی کلی نیز در این باره از طرف برخی سازمان ها ازجمله سازمان بهداشت و سلامت جهانی برای دندانپزشک ها صادر شده که مثلا برای بزرگسالانی که وضعیت سلامت دهان و دندانشان مناسب بوده و ریسک بروز بیماری های دندانیشان کم است، فواصل زمانی 2 الی 3 سال یک بار را برای عکسبرداری دندان با اشعه ایکس پیشنهاد می کند.
این فاصله زمانی برای کودکانی با چنین شرایطی، حدود یک الی دو سال یکبار و برای نوجوانانی با شرایط مذکور، حدود یک سال و نیم الی سه سال یک بار است.
چه عواملی باعث نامرتبی دندان ها می شود؟
خطرات اشعه ایکس دندانی
رادیوگرافی دندان با پرتوهای اشعه ایکس همراه است، اما مقدار اشعه ها به قدری کم است که انجام این کار برای بزرگسالان و کودکان بی خطر می باشد. اگر دندانپزشک شما به جای ارائه عکس اشعه ایکس برروی فیلم چاپی، از اشعه ایکس دیجیتال استفاده می کند، خطر قرار گرفتن در پرتوهای اشعه ایکس از قبل هم کمتر است.
دندانپزشک درهنگام عکسبرداری، یک مانع شبیه به پیشبند نیز برروی قفسه سینه، شکم و لگن شما قرار می دهد تا از برخورد غیرضروری پرتوها به ارگان های حیاتی شما پیشگیری کند. اگر مبتلا به تیرویید باشید، از یک گردنبند تیرویید نیز استفاده می شود. گاهی کودکان و نیز زنانی که در سن بارداری هستند نیز علاوه بر پیشبند، از این گردنبند هم استفاده می کنند.
درمورد خطرات عکسبرداری از دندان با اشعه ایکس، حرف و حدیث های زیادی وجود دارد. برخی معتقدند که سالانه یک الی دو بار رادیگرافی، ضرری به بدن وارد نمی کند، اما برخی دیگر نیز می گویند که حتی قرار گرفتن در معرض پرتوها به این تعداد نیز خطرناک است و اصولا فردی که دندان های سالمی دارد و یا بیماری او قابل تشخیص است، چرا باید رادیوگرافی انجام دهد؟
ازطرفی برخی تحقیقات در سال های اخیر نشان از ارتباط تعداد دفعات رادیوگرافی و نوعی تومور مغزی دارد. طبق این تحقیقات، افرادی که حداقل سالی یکبار رادیوگرافی دندان انجام داده اند، 40 الی 90 درصد بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به نوعی تومور مغزی قرار گرفته اند.
اشعه ایکس و زنان باردار
البته به طور کلی، در این میان یک استثنا وجود دارد و آن هم زن باردار است. زنان باردار یا زنانی که احتمال می دهند که باردار باشند، نباید به هیچ عنوان تحت هیچ نوعی از اشعه ایکس قرار بگیرند. اگر فکر می کنید که حامله هستید، حتما به دندانپزشکتان بگویید، زیرا پرتوهای اشعه ایکس به هیچ عنوان برای جنین در حال رشد مناسب و ایمن نیست.
آماده شدن برای عکسبرداری از دندان با اشعه ایکس
رادیوگرافی دندان نیاز به آمادگی خاصی ندارد. تنها موردی که باید رعایت کنید، مسواک زدن دندان هایتان پیش از مراجعه به مطب است. این کار، شرایط بهتری از نظر بهداشتی برای افرادی که در آنجا کار می کنند، فراهم می سازد. معمولا رادیوگرافی دندان پیش از جرمگیری دندان انجام می شود.
شما در مطب دندانپزشک برروی صندلی نشسته و پیشبند را روی قفسه سینه و ران پایتان می گذارید. دستگاه عکسبرداری اشعه ایکس درکنار سر شما قرار می گیرد تا تصویر دهانتان را ثبت کند. برخی دندانپزشک ها اتاق مجزایی برای انجام رادیوگرافی دندان دارند، اما برخی نیز این کار را در همان اتاقی که رویه های معمول دندانپزشکی در آن صورت می گیرد، انجام می دهند.
پس از انجام رادیوگرافی دندان
پس از اینکه عکس ها آماده شد(در عکسبرداری دیجتال، عکس ها بلافاصله آماده می شوند)، دندانپزشک، آن ها را مشاهده می کند تا وجود عوامل غیرطبیعی را بررسی کند. اگر مشکلی مانند پوسیدگی یا عفونت دندان پیدا شد، دندانپزشک با شما درباره روش های احتمالی درمان صحبت می کند و اگر مشکلی وجود نداشت، می توانید با خیال راحت به زندگی ادامه دهید.
منابع:
