بزرگ شدن همیشه با درد همراه بوده و هست، اینکه روز به روز از دنیای اطرافمان بیشتر می فهمیم به راحتی به دست نمی آید. ما برای کسب تجربه و رسیدن به پختگی، تاوان می دهیم و نامش را رنج میگذاریم و البته گاهی درد.
یکی از این دردهای همراه بزرگ شدن، درد دندان عقل است. این دندان همانطور که از نامش پیداست با تکامل عقل (یعنی تقریبا پس از پایان دوره نوجوانی) سربرمی آورد و شروع به رویش می کند و درست در همین موقع دردی آزار دهنده در فک هایمان می پیچد و روزگار را برایمان تیره و تار می کند و گاهی آنقدر بی تابمان می کند که مجبور می شویم شبانه دست به دامان دندانپزشکان کشیک شویم. البته برخی افراد اینقدر ها هم بد شانس نیستند و با رویش اولین یا دومین دندان عقل هیچ رنجشی را احساس نمی کنند و یا اصلا متوجه رویش هیچکدام از دندان های عقلشان نمی شوند و برخی آتقدر خوش شانس هستند که اصلا دندان عقل در نمی آورند!
اما واقعیت در مورد اکثر ما بدین شکل است که علی القاعده ما در هر چهار قسمت فک خود یک دندان بصورت نهفته داریم که در زمان مشخص رشد و رویش خود را آغاز می کند و اغلب هم به دلیل عدم وجود فضای کافی در فک ها با مشکل در رویش مواجه شده و با فشار آوردن به دندان های مجاور باعث درد و ناراحتی می شوند.
شاید از خود بپرسید که چه حکمتی در آفرینش و طراحی این دندان بدرد نخور هست؟ چرا باید بخاطر یک عضو بی حاصل اینقدر متحمل درد شد!!
پاسخ این است که قطع به یقین ما وارثان گذشتگان خود هستیم. در واقع پدران ما در دوره غارنشینی درست آن زمان که مانند دیگر موجودات حیات وحش مجبور بودند گوشت و گیاه خام مصرف کنند بیشتر از این دوره برج نشینی امروزه دچار آسیب دندان می شدند و تعداد محدود دندان های آسیاب کفاف تغذیه اشان را نمی داد. لذا طبیعت درست در زمانی که انسان بدوی در اوج رشد و بالندگی بود و به بیشترین حجم غذا برای رشد و بلوغ و باروری نیاز داشت، 4 دندان یدک را برای او طراحی کرد تا با از دست دادن هر یک از آسیاب ها برای جویدن، یک دندان در هر طرف فک جایگزین شود.
بشر در آن روزها قطعا سپاسگزار این آینده نگری طراح و خالق خود بوده. هرچند باگذر زمان و با تغییر در نحوه تغذیه انسان، این دندان های یدک کمتر بکار انسان آمد و بخاطر استفاده ملایم تر از دهان و فک بخاطر نرم تر شدن غذاهای پخته، تکامل فک و دهان انسان ها سریعتر از دندان ها اتفاق افتاد و فک های انسان ها کوچکتر و جمع و جورتر شد و فضای در دسترس برای دندان های اضافه به مرور کم و کمتر شد به گونه ای که در نسل های آینده این انتظار می رود که تغییراتی در تعداد دندان های انسان ها و یا حذف دندان های عقل از چرخه تکامل اتفاق بیفتد. اما تا به آن روز بهتر است که دانش خود را در مورد دندان های یدک (عقلمان) بیشتر کنیم.
مثلا بهتر است بدانیم که:
اگر فضای کافی در فک ها وجود نداشته باشد دندانهای عقل بصورت زاویه دار خارج می شوند و نه تنها کمکی به جویدن نمی کنند بلکه باعث پوسیدگی دندان های مجاور نیز می شود. آنها گاهی با فشار آوردن به دندان های کناری، باعث از ردیف خارج شدن و نامنظمی دندان های یک فک شده، یا در برخی شرایط ایجاد آبسه می کنند و یا کیست های دندانی را سبب می شود. این کیست‌ها اگر در استخوان فک پدیدار شوند باعث درد آزار دهنده ای خواهند شد. پس اگر دندان عقلتان با هر تلاشی موفق شد تا خودش را در فضای دهانی شما جای دهد حتما وضعیت آنرا توسط پزشکتان چک کنید.
برخی پزشکان دور اندیش معتقد هستند که اگر دندان عقل بصورت مسالمت آمیزی توانست بروید جهت پیشگیری از مشکلات آتی بهتر است در همان ابتدای راه از شر آنها خلاص شوید. آنها معتقد هستند به علت دسترسی سختی که این دندان ها برای حفظ بهداشت دارند لذا ضررشان بیشتر از فایده شان بوده و بهتر است به محض اطلاع از رویش آنها، سریعا جهت خارج کردنشان اقدام شود.
پس بهتر است خود را برای تجربه موارد ذیل آماده کنید و بدانید که:
· ورم صورت و یا حتی کبودی لپ بعد از جراحی دندان عقل امری بدیهی ست. پس نگران نباشید.
· ترشح خون در دهان در ۱۲ ساعت بعد از جراحی دندان عقل عادی است، بنابراین در طول ۱۲ ساعت اول پس از جراحی، سیگار نکشید و یا حداقل خیلی آرام به آن پک بزنید تا خون‌ریزی تشدید نشود.
· تا چند روز بعد از کشیدن دندان ورزش نکنید.
· بستنی ساده بخورید و مایعات زیاد بنوشید.
· با احتیاط مسواک بزنید و نخ دندان بکشید.
· از محلول آب نمک و یا دهانشویه های توصیه شده حداقل برای سه روز پس از جراحی استفاده کنید. برخی از دهانشویه ها با نسخه پزشک ارائه می شوند و مخصوص شرایط جراحی و برای مصرف دوره ای محدود هستند. چنانچه جهت احتیاط تمایل داشتید که بصورت مستمر از دهانشویه استفاده کنید، دهانشویه های مریدنت انتخاب خوبی برای این امر هستند.
و در آخر با جراحی آخرین دندان عقل، یک نفس راحت بکشید.
گردآوری
فاطمه شهابی- واحد تحقیق و توسعه گروه صنعتی پاکشو
