پوسیدگی دندان از مشکلاتی است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود با آن مواجه می‌شوند. این عارضه انواع مختلفی دارد و می‌تواند به دلایل گوناگونی رخ بدهد. یکی از مواردی که در پیشگیری از پوسیدگی و بالابردن مقاومت دندان نقش دارد، رعایت بهداشت و استفاده از خمیردندان است که درصورت مصرف نادرست، خود می‌تواند عامل پوسیدگی دندان شود. به همین دلیل لازم است که افراد هنگام خرید به برخی معیارها و مواد سازنده ی آن توجه کنند. در ادامه، به‌صورت مفصل به خرابی دندان و نقشی که خمیردندان بر این عارضه دارد، خواهیم پرداخت.
آشنایی با پوسیدگی‌های رایج دندان
پوسیدگی دندان یکی از شایع ترین مشکلات در حوزه ی بیماری های دهان و دندان است که علت آن به باکتری ها و پلاک های جمع شده روی دندان ها برمی‌گردد. این باکتری ها، اسیدهایی تولید می‌کنند که به‌مرور زمان مینای دندان را فرسایش می‌دهد و باعث ایجاد حفره در آن می شود. پوسیدگی انواع مختلفی دارد که در یک نگاه کلی می توان آن ها را از نظر ناحیه ی ایجادشده به 3 دسته تقسیم کرد:
- پوسیدگی تاج دندان: شایع ترین نوع پوسیدگی، پوسیدگی تاج دندان است که در آن سطح جویدنی دندان و اطراف آن درگیر می شود. افرادی که خوراکی های شیرین و حاوی قند مصرف می کنند، بیشتر مستعد ابتلا به این نوع پوسیدگی هستند؛ زیرا قندها لایه ای چسبنده روی تاج تشکیل می دهند و به روند تخریب مینای دندان توسط باکتری ها سرعت می بخشند.
- پوسیدگی سطح صاف بین دندان ها: نوع دیگر، پوسیدگی بین دندان هاست که به دلیل تجمع باکتری و باقی ماندن غذاها میان دندان ها رخ می دهد. سرعت تخریب این نوع، خیلی زیاد نیست و به آرامی شروع به از بین بردن مینای دندان می کند.افرادی که به استفاده از نخ دندان عادت ندارند و یا در استفاده از آن ممارست به خرج نمی دهند، بیشتر مستعد این نوع از پوسیدگی هستند، حتی اگر بطور منظم و روزانه مسواک بزنند.
- پوسیدگی ریشه دندان: یکی دیگر از انواع پوسیدگی، پوسیدگی در ناحیه ی ریشه ی دندان است. این نوع، بیشتر در افراد مسن یا کسانی رخ می دهد که تحلیل یا عقب رفتن لثه باعث نمایان شدن ریشه ی دندانشان می شود. به این ترتیب باکتری ها به راحتی با ریشه تماس پیدا می کنند و در صورت عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، این ناحیه به پوسیدگی دچار می شود. از آنجا که ریشه، لایه ی محافظی ندارد، سرعت تخریب آن خیلی بالاست و دربرابر باکتری ها و پلاک ها بسیار آسیب‌پذیر است.
نقش خمیردندان در سلامت دهان و دندان
خمیردندان ها نقش بسیار مهمی در سلامت دهان و دندان دارند و به همین دلیل در پیشگیری یا کاهش سرعت تخریب دندان‌ها بسیار موثرند. برخی از مهم‌ترین نقش های خمیردندان ها در سلامت دهان و دندان عبارت اند از:
-
جلوگیری از پوسیدگی و ایجاد حفره در دندان
اصلی ترین اثر خمیردندان ها بر سلامت دهان و دندان مربوط به پوسیدگی دندان است. پاک کردن سطوح دندان‌ها از باکتری ها و پلاک های دندانی و خارج کردن باقی مانده ی مواد غذایی از روی سطح دندان ها اولین و مهم ترین عملکرد خمیردندان ها در حفظ سلامتی دندان هاست و کف تولیدشده هنگام مسواک زدن به این فرایند کمک قابل توجهی می کند. استحکام و تقویت مینای دندان نقش مهم دیگر خمیردندان هاست که با فلوراید موجود در محصولات تامین می شود. نکته ی مهم این است که همه خمیردندان ها حاوی فلوراید نیستند و تنها آن دسته از محصولاتی که حاوی این ماده اند، می توانند اثر مثبتی داشته باشند.
-
محافظت از لثه و پیشگیری از التهاب آن
دیگر نقش مثبتی که خمیردندان ها در سلامت دهان و دندان دارند، محافظتشان از لثه است. مواد تشکیل‌دهنده ی خمیردندان ها به‌گونه ای هستند که با باکتری ها و پلاک هایی که باعث التهاب و بیماری لثه می شوند، مبارزه می کنند و اجازه نمی دهند که لثه ها دچار عفونت و بیماری شوند.
-
حساسیت زدایی دندان ها
حساسیت زدایی یکی دیگر از ویژگی های خوب خمیردندان هاست که برای همه ی افراد، به ویژه آن ها که از حساسیت دندان رنج می برند، بسیار سودمند است. برخی مواد موجود در خمیردندان ها باعث می شود که از حساس شدن دندان ها جلوگیری شود و درصورت ابتلای فرد به حساسیت دندان، خمیردندان های ضدحساسیت نیز موجودند که می توانند به بهبود این عارضه کمک کنند.
آیا خمیردندان باعث پوسیدگی دندان می شود؟
خمیردندان ها به طور کلی ماده ای مفید برای دندان ها هستند که به حفظ سلامت و استقامت آن ها کمک می کنند. با این حال در برخی موارد خود خمیردندان نیز می تواند باعث ایجاد پوسیدگی در دندان ها شود. علت این مشکل می تواند وجود مواد مضر در خمیردندان باشد. در حالت معمول، مواد تشکیل‌دهنده ی خمیردندان ها آن دسته از موادی هستند که در نهایت سلامت دندان ها را به ارمغان می آورند. با این حال در ساخت بعضی از خمیردندان ها به ویژه خمیردندان های نامعتبر و ناشناس، از برخی مواد قندی و اسیدی استفاده می شود که به‌مرور می تواند باعث فرسایش مینای دندان و ایجاد حفره در آن شود.
اجزای تشکیل دهنده ی انواع خمیردندان
همان‌طور که از توضیحات قسمت‌های پیشین مشخص است، مواد تشکیل دهنده ی خمیردندان ها نقش مهمی در اثربخشی آن‌ها دارند. این مواد هم می توانند از پوسیدگی دندان جلوگیری کنند هم باعث ایجاد آن شوند؛ بنابراین شناخت اجزای تشکیل دهنده ی انواع خمیردندان و مواد مفید و مضر موجود در آن ضروری است. این مواد عبارت اند از:
فلوراید
مهم ترین ماده ی معدنی موجود در خمیردندان ها فلوراید است که به تقویت دندان ها کمک شایانی می کند. این ماده مثل یک جنگجو از دندان در برابر ایجاد حفره محافظت می کند و باعث می شود که احتمال تخریب دندان بر اثر مواد اسیدی و باقی‌مانده ی غذا میان دندان ها، بسیار کاهش یابد.
مواد ساینده
دیگر موادی که استفاده از آن‌ها در تولید خمیردندان رایج است، مواد ساینده هستند. کربنات کلسیم، سیلیکا و اکسیدهای آلومینیوم هیدراته از این دست مواد هستند که به مقدار مناسبی در خمیردندان ها به کار می روند تا بدون آسیب رساندن به مینای دندان، آن را از باکتری ها و باقی‌مانده ی غذاها کاملا پاکسازی کنند.
مواد مرطوب کننده
دسته ی دیگری از مواد تشکیل دهنده ی خمیردندان ها، مواد مرطوب‌کننده هستند که از خشک شدن و خراب شدن خمیردندان ها جلوگیری می کنند. سوربیتول، گلیسرین چند نمونه از مهم ترین و معروف ترین مواد مرطوب کننده هستند که آب را در خمیردندان به دام می اندازند تا زمانی که فشاری به تیوپ وارد شد، خمیری یک دست و مرطوب خارج شود که به راحتی با آب حل می شود.
مواد شست‌وشودهنده
از دیگر موادی که در ساخت خمیردندان ها نقش دارند، می توان به مواد سورفکتانت‌هایی اشاره کرد که مختص شست‌وشو و ایجاد کف در دهان هستند.
مواد پیشگیری‌کننده از تارتار
از دیگر ترکیبات مهم در ساخت خمیردندان، موادی هستند که مانع از تشکیل جرم یا تارتار روی دندان ها می شوند.
مواد طعم دهنده
طعم‌دهنده ها یکی دیگر از موادی هستند که در خمیردندان ها به کار می روند. علت استفاده از طعم‌دهنده ها ایجاد طعمی خوشایند در دهان است که منجر به خوشبو شدن دهان و تازگی نفس می گردد.
در هنگام خرید خمیردندان باید به چه چیزهایی دقت کنید؟
به دلیل نقش مهم خمیردندان ها در پیشگیری از پوسیدگی دندان، باید در خرید آن ها به برخی نکات توجه کرد تا بتوان بهترین و مناسب‌ترین محصول را خرید. این نکات، عبارت اند از:
- بررسی مواد تشکیل‌دهنده ی خمیردندان: مهم ترین نکته ای که هنگام خرید خمیردندان باید به آن توجه کرد، مواد تشکیل دهنده ی آن است؛ زیرا نقش اساسی در عملکرد محصول دارند. خریدار باید پس از شناخت مواد مفید و مضر در خمیردندان که پیش تر به آن ها اشاره شد، این موارد را در محصول موردنظر بررسی کند.
- توجه به هدف و علت اصلی استفاده از خمیردندان: اینکه با چه هدفی خمیردندان می خریم بسیار مهم است؛ زیرا خمیردندان ها انواع مختلفی دارند و هر یک از این انواع کاربرد خاص خودشان را دارند. برای مثال افرادی که به‌دنبال پیشگیری از پوسیدگی دندان و تقویت آن هستند، باید به‌سراغ خمیردندان های حاوی فلوراید، کامل و روزانه بروند یا افرادی که از حساسیت دندان رنج می برند، محصولات ضدحساسیت و خمیردندان های ترمیم کننده را انتخاب کنند.
- بررسی استاندارد و تاییدیه های بهداشتی: نکته ی مهم دیگری که باید در خرید خمیردندان به آن توجه کرد، داشتن استاندارد و تاییدیه های سازمان های بهداشتی است تا مصرف کننده مطمئن باشد محصولی باکیفیت و بهداشتی را خریداری خواهد کرد که کنترل کیفی شده است.
- برند و تولیدکننده ی خمیردندان: یک نکته ی کلیدی دیگر در خرید خمیردندان، توجه به برند و مارک آن است؛ زیرا تولیدکنندگان معتبر مثل مریدنت، همواره محصولی عالی و باکیفیت در اختیار مشتریان خود قرار می دهند که بهترین کارایی را خواهد داشت و یک برند آشنا و معتبر، بهترین ضمانت نامه ی محصول است.
سخن پایانی
پوسیدگی دندان عارضه ای ناگوار است که بسیاری از افراد به آن دچار می شوند. برای پیشگیری از این مشکل باید به بهداشت دهان و دندان اهمیت بسیاری داد که در این مورد استفاده از خمیردندان مناسب، حرف اول را می زند. مواد تشکیل‌دهنده ی خمیردندان به گونه‌ای هستند که می توانند از ایجاد حفره در دندان جلوگیری کنند. البته در مواردی وجود برخی مواد در خمیردندان و استفاده ی نادرست از آن می‌تواند باعث ایجاد پوسیدگی شود که برای پیشگیری از بروز چنین مشکلی باید با مواد مفید و مضر موجود در خمیردندان ها آشنا شد تا بهترین محصول را خریداری کرد.
