نامرتبی دندان ها و به هم ریخته شدن آن ها، پدیده ای رایج است. بسیاری از کودکان و بزرگسالان به این مشکل دچار هستند. برای درمان نامرتبی دندان ها که گاهی باعث بروز مشکلاتی در تکلم و یا حتی سلامت دهان و دندان ها می گردد، روش هایی همچون ارتدونسی، جراحی فک، کشیدن دندان و… وجود دارد که می توان با مشورت با دندانپزشک یکی از این روش ها را انتخاب کرد. بروز این مشکل نیز علل متعددی دارد که در این مقاله به بررسی آن ها می پردازیم.
چه مسائلی باعث بروز نامرتبی دندان ها می شوند؟
هم دندان های شیری و هم دندان های دائمی ممکن است دچار این مشکل شوند. از آنجا که دندان های شیری کوچک هستند، ممکن است درست در جای خود قرار نگیرند و باعث بروز نامرتبی دندان ها شوند. عادت هایی همچون مکیدن پستانک یا انگشت شست نیز ممکن است باعث نامرتبی دندان ها گردد. ژنتیک و مسائل ارثی نیز در این میان دخیل است.
اگر دندان های شیری کودکی نامرتب باشد، لزوما به این معنا نیست که دندان های دائمی اش نیز نامرتب خواهد بود؛ هرچند که احتمال بروز آن وجود خواهد داشت. اگر جراحت دهان یا پوسیدگی دندان باعث شود تا دندان های شیری کودک زودتر از موعد بیفتند، این احتمال وجود دارد که دندان های دائمی به جای رویش مستقیم، به صورت کج و ناصاف از لثه خارج شوند. از جمله دیگر علل بروز نامرتبی دندان ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
اندازه فک
غذاهایی که امروزه مصرف می کنیم، نسبت به غذاهای اجدادمان نرمتر بوده و نیاز به جویدن کمتری دارد، بنابراین این مسئله باعث بروز تغییراتی در اندازه فک انسان های زمان ما شده است. دانشمندان معتقدند که یکی از دلایل بروز مشکل دندان های نامرتب در عصر جدید، کوچک شدن اندازه فک است.
عادات دهانی نامناسب
برخی عادات دهانی نامناسب مانند مکیدن انگشت، استفاده از شیشه شیر یا پستانک در زمان کودکی، بزرگی زبان و تنفس از طریق دهان به دلیل تاثیرگذاری بر روی ماهیچه ها و عملکرد دهان یا صورت باعث نامرتبی دندان ها می شود.
بدجفتی (روی هم قرار نگرفتن دندان های بالا و پایین، فک ناهمتراز)
دندان های بالایی هر شخص باید تقریبا بر روی دندان های پایینی قرار گیرند و دندان های آسیای بالا نیز متناسب با شیار دندان های آسیای پایین. هنگامی که چنین اتفاقی نیفتد، ناهمترازی فک ایجاد می شود که ممکن است در آن فک بالا و یا فک پایین، جلوتر باشند.
عوامل ژنتیکی و ارثی
اگر یکی از والدین یا هردوی آن ها مبتلا به اختلال نامرتبی دندان ها باشند، ممکن است که فرزند آن ها نیز به آن دچار شود. پدیده ناهمترازی فک ها نیز می تواند به صورت ارثی به فرزند منتقل شود.
بهداشت ضعیف دهان و دندان
عدم مراجعه سالانه به دندانپزشک ممکن است باعث بروز مشکلاتی همچون بیماری لثه و پوسیدگی دندان شود. اگر این بیماری ها درمان نشوند، ممکن است دندان ها نامرتب و کج شده و یا فرد به دیگر بیماری های دهان و دندان مبتلا گردد.
تغذیه ضعیف
تغذیه ضعیف، به ویژه در کودکان ممکن است منجر به پوسیدگی دندان ها و یا رشد ضعیف آن ها شود که این مسئله یکی از عوامل بروز نامرتبی دندان ها می باشد.
جراحت صورت
ضربه به صورت یا دهان نیز یکی از عوامل کج شدن و نامرتبی دندان ها به شمار می آید.
عوارض نامرتبی دندان ها
در برخی موارد، دندان های نامرتب بر روی کیفیت زندگی تاثیر می گذارند. برای مثال، دندان های ناهمتراز ممکن است بر روی توانایی جویدن غذا تاثیر بگذارند که این امر موجب بروز درد در هنگام خوردن غذا می شود. علاوه بر این، برخی افراد ممکن است به دلیل داشتن دندان های نامرتب و کج اعتماد به نفسشان را از دست بدهند و لبخند نزنند و یا حتی در موقعیت های اجتماعی حضور پیدا نکنند.
از جمله دیگر عوارض نامرتبی دندان ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
بیماری های لثه
تمیز کردن فاصله میان دندان های نامرتب دشوار است. در نتیجه این امر منجر به پوسیدگی دندان و بروز بیماری های لثه می شود. اگر بیماری لثه درمان نشود، منجر به عفونت های جدی و آسیب استخوانی می گردد.
مشکل جویدن و گوارشی
دندان های نامرتب، عمل جویدن غذا را نیز دشوار می کنند که این امر منجر به بروز مشکلات گوارشی می شود.
فرسودگی و ساییدگی دندان
نامرتبی دندان ها می تواند باعث ساییدگی و فرسودگی دندان ها، لثه ها و عضلات فک و در نتیجه منجر به شکستگی دندان ها، اختلال مفصل فکی گیجگاهی، عقب رفتن فک و سردردهای مزمن می شود.
دشواری در صحبت کردن
دندان های نامرتب بر روی نحوه ادای کلمات و اصوات و در نتیجه شیوه صحبت کردن نیز تاثیر می گذارند.
آیا دندان های نامرتب باید مرتب شوند؟
تصمیم برای مرتب کردن دندان های کج و نامرتب، یک تصمیم شخصی است. بسیاری از افراد ممکن است به دلیل عدم توانایی مالی از انجام این کار منصرف شوند. اگر دندان های نامرتبتان باعث کاهش اعتماد به نفس شما می شود و یا مشکلاتی برایتان ایجاد می کند، می توانید با روش های درمانی مختلفی از جمله براکت های فلزی، براکت های سرامیکی، براکت های نامریی، براکت های زبانی، جراحی و… دندان هایتان را مرتب کنید. بدیهی است که انتخاب روش درمانی مناسب باید با مراجعه به دندانپزشک و مشورت با متخصص انجام شود.
منابع:
یک پاسخ