مراجعه به مطب دندانپزشک، ممکن است برای بسیاری از افراد استرس زا باشد، اما این تجربه برای افراد مبتلا به اوتیسم بسیار چالش برانگیز است. این افراد به دلیل مشکلات حسی و عصبی، نمی توانند به مدت طولانی ثابت بمانند و معمولا به دندانپزشکان اجازه نمی دهند که آن ها را چکآپ کنند. به همین دلیل کار کردن با آن ها سخت تر است و دندانپزشکان را با مشکلاتی روبرو می کند.
رایج ترین مشکلات دهان و دندان در افراد مبتلا به اوتیسم
برخی مشکلات در اینگونه افراد، ریشه ژنتیکی دارد و برخی دیگر نیز درنتیجه بهداشت ضعیف دهان و دندان به وجود می آید. کودکان مبتلا به اوتیسم، معمولا در این زمینه همکاری نمی کنند و رفتارهای ناخوشایندی در مطب دندانپزشکی و یا در خانه و در هنگام مراقبت از دهان و دندان از خود بروز می دهند که به همین دلیل، مراقبت از دهان و دندان اینگونه افراد، امری دشوار است. بیماری های لثه و کرم خوردگی دندان، دو بیماری دهان و دندان رایج در میان افراد مبتلا به اوتیسم است.
دیگر بیماری های رایج دهان و دندان در اینگونه افراد عبارتند از:
- رشد بیش از حد لثه
- پوسیدگی دندان در سنین پایین یا بالا
- بیماری حاد لثه در سنین پایین
- عادت دندان قروچه که منجر به لب پر شدن و یا شکستن دندان ها می شود
- ناهنجاری های دندانی که به اندازه، شکل و تعداد دندان های موجود در دهان مرتبط است
- زود درآمدن، دیردرآمدن و یا درنیامدن یک یا چند دندان در دهان
- سوراخ شدگی، تغییر رنگ، ایجاد خطوط بر روی دندان و سایر مسائل اینچنینی
برخی بیماران مبتلا به اوتیسم در نحوه مقابله با درد دندان نیز مشکلاتی دارند که البته این مسئله در افراد مختلف، متفاوت است. این امر منجر به بروز آن دسته از مشکلات دندانی می شود که برای کاهش درد یا انجام روند درمان، حتما نیاز به استفاده از بیحسی احساس می شود.
به چه پزشکی مراجعه کنید؟
بهتر است افرادی که به اوتیسم حاد مبتلا هستند، به دندانپزشک کودکان ارجاع داده شوند، زیرا دندانپزشک کودکان، آموزش های لازم برای مواجهه با این افراد را دیده است، تجربه لازم برای کمک به آن ها را دارد و می تواند از ترسشان بکاهد.
بیماران مبتلا به طیف اوتیسم، معمولا مشکلاتی را در بخش اعصاب و نیز عضلات حرکتی دهان تجربه می کنند. این امر باعث می شود که دندانپزشک، کاری دشوار پیش رو داشته باشد؛ بنابراین یافتن دندانپزشکی که با این شرایط آشنا باشد و روش مواجهه با آن را بداند، امری مهم است.
بهتر است که پیش از انجام مراقبت های دندانی، یک یا چندبار، فرد مبتلا به اوتیسم را صرفا برای آشنایی با محیط به دندانپزشکی ببرید. برای اینگونه افراد، احساس نزدیکی بسیار مهم است و در محیط های غریبه و درکنار افراد غریبه اذیت شده و گاها پرخاشگری از خود بروز می دهند. با یک یا چند بار مراجعه صرف به مطب، شخص با محیط، نورها، رنگ ها و صداها آشنا شده و کم کم احساس نزدیکی می کند و درهنگام معاینه، استرس کمتری خواهد داشت.
مراقبت های دندانی در منزل
بهداشت ضعیف دهان و دندان در طولانی مدت، باعث بروز مشکلاتی جدی و گاها جبران ناپذیر می شود، بنابراین لازم است که شما در منزل نیز به مراقبت از دهان و دندان شخص مبتلا به اوتیسم بپردازید تا کمتر مجبور به مراجعه به دندانپزشک و قرار ملاقات های استرس زا شوید.
مسواک زدن منظم دندان:
هر شخص باید روزانه حداقل دوبار، دندان هایش را مسواک بزند. اگر کودک به دیل مشکلات عصبی و حسی، در مقابل مسواک زدن مقاومت نشان می دهد، شما نیز درکنار او مسواک بزنید و یا اینکه در دفعات اول، تنها خودتان مسواک بزنید (درحالیکه کودکتان شما را مشاهده می کند) تا اهمیت مسواک زدن و بیخطر بودنش را به او نشان دهید. استفاده از مسواک های مخصوص نیز در این زمینه توصیه می شود.
استفاده از نخ دندان:
استفاده از نخ دندان برای اینگونه افراد بسیار دشوار است، اما ارزش امتحان کردن را دارد. پیش از هرچیز، کودک را با نخ دندان آشنا کنید و سپس نحوه کارش را به او نشان دهید.
یاد دادن لغت ها:
بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم برای یاد گرفتن واژه ای باید مکررا آن را بشنوند و تکرار کنند. یاد گرفتن لغات باعث می شود که دستورالعمل های مربوط به آن را نیز بهتر یاد بگیرند و بعدها بتوانند به طور مستقل، خودشان آن کار را انجام دهند؛ بنابراین به کودکتان، نام اقلامی مانند مسواک، خمیردندان، آب، روشویی، حوله و… و نیز اعضای بدن مرتبط مانند دندان، زبان، دهان و… را آموزش دهید و این کار را با روش های مختلف مانند خواندن کتاب های مرتبط و یا نشان دادن عکس و فیلم های مربوطه، در طول روز تکرار کنید.
رژیم غذایی:
افراد مبتلا به اوتیسم، رژیم غذایی محدودی دارند، بنابراین باید تلاش کنید که این رژیم غذایی را به گونه ای ترتیب دهید که کمترین آسیب را به دندان آن ها وارد کند. از مقدار نوشیدنی های حاوی قند، غذاهای چسبناک مانند کشمش و میوه های خشک و همینطور غذاهای اسیدی که باعث از بین رفتن مینای دندان می شوند، بکاهید. آشامیدن فنجانی آب میوه یا شیر پیش از خواب به مرور زمان باعث از بین رفتن مینای دندان ها می شود. بهتر است که شیر و آب میوه را با آب، رقیق کنید و به مرور زمان، مقدار آب را افزایش دهید.
داشتن برنامه منظم:
افراد مبتلا به اوتیسم، درصورت داشتن برنامه منظم و تکراری هرروزه، راحت تر با مسائل کنار می آیند؛ به طور مثال می توانید برنامه خواب را اینگونه تنظیم کنید: یک ساعت پیش از خواب: دوش گرفتن، پوشیدن لباس خواب، مسواک زدن دندان ها و خواندن یک کتاب. بهتر است که برنامه روزانه را به صورت تصویری تهیه کنید. می توانید برای انجام هرکاری مانند شستن دندان ها و… یک موسیقی که کودک دوست دارد، آماده کنید تا هنگام پایان یافتن موسیقی، کودک بداند که باید دست از کار بکشد و به سراغ برنامه بعدی برود.
منابع:
